dilveanlatim1242 - FİİLLERDE ZAMAN

FİİLLERDE ZAMAN

Fiillerin bildirdiği temel anlamlardan biride zamandır. Türkçe'de: 1) Eylemin yapılıp bittiğini haber veren geçmiş zaman; 2) Eylemin yapılmakta olup devam ettiğini bildiren şimdiki zaman; 3) Eylemin gelecekte yapılacağını bildiren gelecek zaman olmak üzere üç ana zaman vardır.
Fiillerin bildirdiği zaman, basit ve birleşik zaman olmak üzere ikiye ayrılır:

1) Basit zamanlar
a) Görülen geçmiş zaman, (-di): gel-di-m
b) Öğrenilen geçmiş zaman, (-miş): gel-miş-i-m
c) Şimdiki zaman, (-yor): gel-i-yor-u-m
d) Gelecek zaman, (-ecek): gel-ece(k)-i-m
e) Geniş zaman, (i/e)r: gel-ir-i-m

Basit Zamanlı Bir Fiilin Yapısı

2) Birleşik zamanlar
a) Hikâye birleşik zamanı, (-di): gel-di-y-di-m
b) Rivayet birleşik zamanı, (-miş): gel-iyor-muş-u-m
c) Şart birleşik zamanı, (-se, -sa): gel-miş-se-m
Yukarıdaki fiillerin açık şekli geldi idim, geliyor imişim ve gelmiş isem'dir.

Birleşik Zamanlı Bir Fiilin Yapısı

Yazmak fiilinin şimdiki zamanın şartına göre çekimi:
yaz-ı-yor-sa-m
yaz-ı-yor-sa-n
yaz-ı-yor-sa-
yaz-ı-yor-sa-k
yaz-ı-yor-sa-nız
yaz-ı-yor-lar-sa